Erik of het klein insectenboek

Erik of het klein insecten boek - Godfried Bomans

klas 4 periode 4

samenvatting

De negenjarige Erik Pinksterblom ligt in bed en kan niet slapen. Hij heeft het gevoel dat er 'iets groots' gaat gebeuren. Hij besluit om in afwachting van de grote gebeurtenis nog een beetje te leren voor een proefwerk dat hij de volgende dag heeft over het hoofdstuk 'Insecten' uit Solms' Beknopte Natuurlijke Historie. Boven Eriks bed hangt een schilderij dat hij 'Wollewei' noemt en waarop alle insecten staan afgebeeld. Als hij verzucht dat hij daar zo graag eens zou zijn, gebeurt het wonder: Erik wordt piepklein en is opeens in het schilderij. Daar beleeft hij allerlei avonturen. 

Bij aankomst maakt hij kennis met de adellijke familie Van Vliesvleugel, een wespenfamilie bestaande uit vader, moeder en zeven dochters. Zij wonen in een rode chrysant. Erik eet met de familie mee, maar maakt zich niet geliefd door een lied te zingen over bijen. Ook strijkt hij een bromvlieg, die dienst doet als basviool, dood. Daarop vlucht hij op de rug van een hommel naar hotel “Het slakkenhuis”. De eigenaar van het hotel is een langzame slak en Eriks buurman is een duizendpoot. Bij het ontbijt zijn alle insectengasten onder de indruk van Eriks kennis. Hij weet hen te vertellen dat de rups geen misdaadslachtoffer is, maar over enkele weken zal veranderen in een prachtige vlinder. Als de insecten Erik om adviezen gaan vragen, raadt hij hen aan om gewoon hun instincten te volgen. De insecten blijken nogal egoïstisch te zijn en praten alleen maar over zichzelf.

Erik wil eigenlijk weer terug naar huis. Na acht dagen rekent hij af met de hoteleigenaar en krijgt hij een lift van de vlinder, die zojuist uit zijn cocon ontpopte. De mannetjesvlinder ontmoet een vlindermeisje en samen met Erik schrijft hij haar een liefdesgedicht. Na enkele dagen ontaardt dit in een serieus diner met de aanstaande schoonouders en krijgt de mannetjesvlinder toestemming voor het huwelijk. Na het huwelijk vliegt het gelukkige bruidspaar weg en is Erik weer alleen. Erik zwerft rond en op een dag loopt hij zich vast in een spinnenweb. Hij weet zichzelf te bevrijden en doodt de spin. Een teleurgestelde doodgraver die had gehoopt dat Erik dood zou gaan nodigt hem uit voor een maaltijd met gebraden paardenvlieg. Erik accepteert zijn uitnodiging en gaat met hem mee naar zijn huis, een ondergrondse gang met allerlei ledematen en skeletten. De doodgraver vertelt Erik over een dam waar de wereld ophoudt. Dit moet de lijst zijn, waar Erik naar op zoek is. De doodgraver is van mening dat de hele wereld om de doodgravers draait. Alle insecten komen immers uiteindelijk op zijn bordje terecht. Na deze mededeling wordt de hele familie door een mol opgegeten en is Erik weer alleen.

Erik vraagt hulp aan een regenworm om weer naar boven te komen. Deze raakt echter met zichzelf in de knoop en Erik wendt zich tot een mier. De mier vertelt hem dat er veel insecten zijn die graag advies zouden willen hebben van de geleerde heer Pinksterblom. Zij willen weten of zij zich goed gedragen volgens het insectenboek van Solms. Erik adviseert hen te doen alsof dit boek niet bestaat. Daarna gaat Erik met de mier mee naar het mierennest. Hij vraagt aan alle mieren of ze willen helpen de regenworm uit de knoop te halen. Bij terugkomst blijkt hij uit honderden stukjes te bestaan. De regenworm wordt tijdens het ‘noenmaal’, dat wordt gegeven ter ere van Erik, opgegeten.
Erik begint te huilen omdat hij heimwee heeft naar zijn thuis en hij besluit zijn ware aard te onthullen en de mieren in te schakelen om terug te keren naar de mensenwereld. De mieren beloven hem te helpen. Tijdens hun tocht naar de lijst, komen ze een ander mierenleger tegen. De beide troepen raken in gevecht en Erik wordt getroffen door een straal mierenzuur. Als hij zijn ogen opent, merkt hij dat hij weer in zijn eigen bed ligt. 

Het lijkt een droom te zijn geweest: de schilderijen houden zich roerloos, geen van zijn huisgenoten heeft hem gemist en het proefwerk over insecten heeft hij diezelfde dag. Dit proefwerk maakt hij echter erg slechts, omdat hij dingen opschrijft die niet in Solms staan. Eriks juffrouw beklaagt zich hierover bij zijn ouders. Het liefst gaat hij weer terug naar de insectenwereld, maar het wonder geschiedt niet meer.

persoonlijke mening 

Wauw. 

Gewoon... wauw.

Dit is een van de boeken die ik met het meest plezier heb gelezen. Ik heb van meerder mensen gehoord dat ze het boek niet heel erg positief hadden ervaren, en dat snap ik. Voor mij geldt echter het tegenovergestelde. Grandioos, dat is wat ik van het boek ‘Erik of het klein insectenboek’ vind.

Bij de eerste paar hoofdstukken werd ik genoodzaakt om hardop voor te lezen. Ik kon niet anders. Dit had 2 redenen: de zinnen waren te mooi om alleen voorbij te gaan in mijn gedachten. Ze verdienden het om hardop uitgesproken te worden. Daarnaast geeft het boek hele erge ‘voorleesvibes’. Nadat ik er verder was gevorderd in het boek kwam ik er pas achter waarom dat het geval was. Dit boek heeft een hele duidelijke alwetende verteller, net als kinderboeken. Aangezien het boek ook nog een groot verbeeldingsgehalte heeft, zou het zo een prentenboek kunnen zijn. Ik hou zelf enorm van voorleesboekjes en wanneer ik weer eens moet oppassen vind ik het erg leuk om de kinderen wat voor te lezen. Niet alleen voor hun maar ook voor mijzelf. Het verschil alleen vergeleken dit boek is het wat gecompliceerder taalgebruik, aangezien dit is geschreven in 1940. Dit is wat het natuurlijk perfect maakt voor een 15-jarige die naar gynasium 5 gaat en een groot fan en gebruiker is van gymnasiaans. Gymnasiaans is wat wij, gymnasiasten, onze vertalingen noemen. Buitengemeen, lichtelijk complex, taalgebruik met een groot imaginair gehalte. Precies waar dit boek in is geschreven.

Dit boek geeft een hele grappige kijk op deze wereld. ‘Ohja, zo kan je er natuurlijk ook naar kijken, haha!’ iets wat vaak door mijn gedachten ging. Vaak werden situaties bekeken vanuit het oogpunt van Erik, maar soms deelden ook de insecten hun ingenieuze hersenspinsels. De schrijver heeft het op een of andere manier voor elkaar gekregen dat ik vaak dacht daarbij: “verrek! Insecten zullen daar echt zo tegen aankijken.” Ondanks dat insecten natuurlijk nergens tegen aankijken en nergens een mening over hebben, maar gewoon hun leventje leiden.

Dit boek speelt enorm tot de verbeelding en dat is wat het voor mij gewoon een erg leuk boek maakte. Het was eigenlijk een soort sprookje. Een film als ‘Narnia’ maar dan in boekvorm. Ik heb vaak met boeken dat ze me op een gegeven moment gaan vervelen. Eens in de zoveel tijd een boek, prima. Maar ze gaan altijd over hetzelfde en dan ben ik er wel weer eventjes klaar mee. Van dit soort boeken zou ik (net als bij films) onbeperkt kunnen lezen.

Met latijn hebben we laatst ‘de Metamorfosen’ van Ovidius vertaald. In die kunstige aaneenrijging van verhalen, schetst Ovidius het leven van klassieke goden, stervelingen en andere mythische figuren, die telkens een dramatische gedaantewisseling ondergaan. Dit boek deed me daar wel wat aan denken. Er vallen bijvoorbeeld ook heel veel stijlfiguren te vinden, wat ik zelf echt te gek vind.

Wat ik me wel nog afvraag is waarom dit boek stond bij niveau 3 bij lezen voor de lijst. Als we het taalgebruik even vergeten, was dit een erg makkelijk boek. Eentje die ’s avonds om half 12 ook nog best te lezen valt. En naja, het taalgebruik viel ook wel weer mee. Ik ben enorm slecht in woordenschat, maar het boek viel voor mij prima te volgen. Het enige wat mij wel stoorde was dat het woord ‘doch’ enorm vaak werd gebruikt. Het is een leuk woord, daar niet van, en als het eens in de zoveel tijd wordt toegevoegd aan een zin is dat helemaal in orde, maar omdat het vandaag de dag niet zo vaak meer wordt gebruikt, is het storend als je het om de 2 zinnen weer tegenkomt.

Conclusie:

Dit boek is zeker een van mijn favorieten geworden en ik had erg veel plezier tijdens het lezen. Ik ben zeker geïnteresseerd om meer boeken te lezen die zijn geschreven in dezelfde tijdsperiode. Ik zou dit boek een 9,4 geven als cijfer.